Στη βιοψία, λαμβάνεται δείγμα ιστού, κυττάρων ή όγκου για ανάλυση στο μικροσκόπιο.
Το δείγμα αυτό μπορεί να συλλεχθεί με διάφορους τρόπους, όπως με βελόνα, χειρουργικά ή μέσω κατευθυνόμενης βιοψίας, όπου λαμβάνεται δείγμα όγκου με τη βοήθεια απεικονιστικών μεθόδων.

Ο γιατρός μπορεί να συστήσει βιοψία για να επιβεβαιώσει ότι ένας ιστός είναι φυσιολογικός ή μη φυσιολογικός και για να καθορίσει την καλύτερη μέθοδο θεραπείας.
Η περιοχή από την οποία μπορεί να ληφθεί βιοψία θα προσδιοριστεί πρώτα μέσω κλινικής εξέτασης, απεικόνισης ή άλλων εργαστηριακών εξετάσεων.

Το δείγμα αυτό αναλύεται στη συνέχεια για να επιβεβαιωθεί με ακρίβεια ότι είναι φυσιολογικό ή για να διαγνωστούν διάφορες ασθένειες όπως ο καρκίνος ή οι χρόνιες λοιμώξεις.

Οι ιστοπαθολογικές εξετάσεις είναι η μελέτη διαφόρων ειδών ιστών και κυττάρων στο μικροσκόπιο.
Υπάρχουν διάφοροι τύποι ιστοπαθολογικών εξετάσεων, συμπεριλαμβανομένων των βιοψιών.
Μέσω αυτής της εξέτασης ένας παθολόγος αξιολογεί τον ιστό μακροσκοπικά και μικροσκοπικά για να διαγνώσει με ακρίβεια διάφορες ασθένειες, όπως ο καρκίνος και οι χρόνιες λοιμώξεις.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο παθολόγος μπορεί να προσθέσει ειδικές χρώσεις για να διευκολύνει μια συγκεκριμένη διάγνωση.
Κατά την εξέταση αυτού του ιστού, οι παθολόγοι είναι επίσης σε θέση να αναγνωρίσουν και να σταδιοποιήσουν έναν καρκίνο, προσδιορίζοντας τον μοριακό υπότυπό του.
Αυτό, με τη σειρά του, βοηθά την ιατρική ομάδα να αποφασίσει το καλύτερο ατομικό σχέδιο θεραπείας για κάθε συγκεκριμένη περίπτωση.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι παθολόγοι αποθηκεύουν με ασφάλεια τους εξετασθέντες ιστούς στα αρχεία του εργαστηρίου τους, ως γυάλινες αντικειμενοφόρους πλάκες και μπλοκ παραφίνης.
Οι ιστοί μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως σημείο αναφοράς για να συγκρίνουν αν η θεραπεία ήταν αποτελεσματική ή αν ο ασθενής έχει αναπτύξει μια νέα ασθένεια.

Μετά από γραπτή συγκατάθεση του ασθενούς, ο ιστός του μπορεί να χρησιμοποιηθεί για εκπαιδευτικούς ή ερευνητικούς σκοπούς.

Η κυτταρολογία (επίσης γνωστή ως κυτταροπαθολογία) περιλαμβάνει την εξέταση κυττάρων από ιστούς ή υγρά για τον προσδιορισμό της διάγνωσης.
Ο γιατρός εξετάζει τα κύτταρα του δείγματος κάτω από ένα μικροσκόπιο και αναζητά χαρακτηριστικά ή ανωμαλίες στα κύτταρα.